After the Soviets entered, the Jews rushed furiously at Polish offices and organized mass self-judgments.
PIOTR WŁOCZYK: How to name what started to happen in the borderlands on September 17?
KRZYSZTOF JASIEWICZ: It was a controlled revolt. Our eastern neighbor was of course the controller.
Who took part in this revolt?
It's easier to tell who was not involved. It was certainly not done by Poles.
With no exception?
Of course, there were exceptions - representatives of the criminal element and the communist lumpenproletariat. However, compared to all Polish inhabitants of the borderlands, these appearances were marginal.
At the outset, I would like to make one thing very clear: this revolt cannot be reduced to borderland Jews only. Generally speaking, it can be said that our minorities committed the betrayals. All minorities. In villages dominated by Belarusian and Ukrainian elements, the Soviets were just as welcomed as in towns where Jews dominated. Maybe hardly anyone remembers it, but among the supporters of the entry of the Soviets there were even ... a few Czech inhabitants of the borderlands. I know even a case when a Czech became the commander of one of the units of the newly established militia.
Yet, in the minds of Poles, it is the Jewish inhabitants of the Borderlands who come to the fore in this matter. In 1941, General Stefan Grot-Rowecki reported to London: "It turned out that the Jewish community in all localities, and especially in Volhynia, Polesie and Podlasie, before the Polish troops retired, raised red flags and set up triumphal gates to welcome troops Bolshevik, that he spontaneously organized revolts and the red militia, that after the Bolsheviks entered, he rushed with all fury at Polish offices, organized mass lynchings over the officials of the Polish state, Polish activists, massively catching them as anti-Semites and giving them to the loot of social scum dressed in red ribbons " . Does this passage contain too far-reaching generalizations that harm the Jewish community?
This is not an exaggerated description. I have been researching these phenomena for many years, and I have spent a great deal of time going through all the sources on the issues we discuss. Reading the documents clearly shows that it was a mass phenomenon on the part of the Jews. And it's not that only Poles see it that way. You can also refer to Jewish works: the famous historian Yehuda Bauer himself states in one of his books that about 70 percent of the Red militias members were of Jewish origin. The activities of these militias were very visible until the "elections" on October 22, when the Soviets incorporated the borderlands into the USSR. Then they functioned on the basis of the PRL ORMO, performing auxiliary functions.
What exactly did these militias do?
They became famous for their participation in the deportations of Poles, with the exception of the last one, carried out in 1941. They took part in the catching of Poles, escorted transports of exiles, often showing brutality. The world has heard many times how the Germans in the occupied countries, sometimes with the participation of the local population, caught Jews hiding in forests. Unfortunately, such hunts started earlier, as early as 1939. However, the victims were then Polish officers, policemen and state officials, and the perpetrators were often young Jews. It is a very delicate matter, many Jews may find it painful, but it is the truth.
Round-ups against Poles lasted the entire fall of 1939. Of course, it is not just the Jews that should be blamed for this. Generally, it was done by the locals, ethnic minorities living in the borderlands, not only by Jews. It is scary, but reading the documents and memories shows that it was great entertainment for the perpetrators. However, the consequences were dire. I suspect that most of the policemen from the Ostashkov camp ended up there as a result of such round-ups.
Some see a problem in generalizing collaboration between the Jewish inhabitants of the borderlands. Historian Marek Gałęzowski in this issue of "Historia Do Rzeczy" recalls the case of more than 20 reserve officers of the Polish Army of Jewish origin who were murdered by the Soviets in Bykownia.
I am not saying that they were all guilty of treason. It is just extremely stupid to consider all Jews to be criminals. Of course there were Jews - including legionnaires among them - who served Poland well. I'm not questioning it. I myself came across a beautiful story in documents from that period: an old Jew warned a Polish officer sneaking across the border against a patrol and invited him to his home. The next day, his son-in-law took the officer to a nearby town, where the Pole found help. This old Jew should have his own street in Poland, but it is a pity that we do not know his name.
It is a beautiful story, but we cannot deny the obvious truth: in September 1939, the scale of negative behavior by the Jewish community in the Borderlands was enormous. Anyway, what happened in 1939 was not surprising if we remember about 1920. We already had Jewish camps, militias and denunciations back then. Young Jews, in turn, deserted en masse from the Polish Army fighting the Bolsheviks.
And isn't it the case that Poles living in the Borderlands remembered these demonstrations as mass events, because Jews stood out from the crowd?
Certainly, this factor intensified among Poles the overwhelming impression of treason committed by the Jewish community, but I would not overestimate it too much.
But not all Jews were delighted with the Soviet entry.
This is the defensive Jewish narrative. An excellent example: when asked: "Did all the Jews welcome the Red Army in town X?" only an idiot would answer everyone. However, it cannot be concluded that, since not all of them, there were not so many of them. In my opinion, it is legitimate to say that the vast majority of Jews living in the Borderlands at that time welcomed the Red Army with joy. And it was not only radicalized youth, but also lawyers, restaurateurs and other representatives of the so-called high society.
It is hard to believe that a man with more wealth would welcome the Soviets' entry. After all, he must have realized that it would be taken from him quickly.
Apparently, the aversion to Poland and the joy of the collapse of its state structures prevailed over common sense. Only in this way am I able to explain it.
So there was more anti-Polonism than pro-Sovietism then?
Definitely yes. After all, the greetings were accompanied by the trampling of the state emblem and insulting Polish officials. Of course, they could often be purely private. In such confusion, people took the opportunity to get even.
We should also remember that the Jews were not so pro-Soviet at all. They simply did not feel any connection with the Second Polish Republic. For them it did not matter who would overthrow Poland - apart from the Germans, of course. They would probably be glad to see any other "deliverer."
I have heard many theories in my life about why the Jews did this. One of the Jewish historians once said in a conversation with me that it was not a greeting, but a tame for the occupant.
What did you say?
That it wasn't true, and if it did, it was like suicide. As part of this "tame", Poles were reported to have been reported, which was to confirm that Jews were loyal citizens of the USSR. The violent contraction against the Jews after the Germans entered the Borderlands in 1941 did not come out of nowhere. It was a primitive act of revenge for serving the Soviet occupiers. People remembered what their neighbors were doing. And not only Poles - in our country there were not so many pogroms - it is enough to recall the so-called Ponary shooters - Lithuanians who participated in an organized manner in the murder of thousands of Jews in Ponary. One cannot forget about the great pogrom that took place in Kaunas.
===============
17 września '39. Niewygodna prawda o zdradzie na Kresach
Po wkroczeniu Sowietów Żydzi rzucili się z furią na urzędy polskie, urządzali masowe samosądy.
PIOTR WŁOCZYK: Jak nazwać to, co zaczęło się dziać na kresach 17 września?
KRZYSZTOF JASIEWICZ: To była sterowana rewolta. Sterującym był oczywiście nasz wschodni sąsiad.
Kto brał udział w tej rewolcie?
Łatwiej jest powiedzieć, kto nie brał w tym udziału. Na pewno nie robili tego Polacy.
Bez wyjątku?
Oczywiście zdarzały się wyjątki – przedstawiciele elementu kryminalnego i skomunizowanego lumpenproletariatu. Na tle ogółu polskich mieszkańców kresów były to jednak wystąpienia marginalne.
Na wstępie chciałbym bardzo wyraźnie zaznaczyć jedną rzecz: nie można redukować tej rewolty tylko do Żydów kresowych. Generalnie można powiedzieć, że zdrady dopuściły się nasze mniejszości. Wszystkie mniejszości. Na wsiach, w których dominował żywioł białoruski i ukraiński, Sowieci byli tak samo witani jak w miasteczkach, w których dominowali Żydzi. Może już mało kto o tym pamięta, ale wśród orędowników wejścia Sowietów byli nawet... nieliczni czescy mieszkańcy kresów. Znam nawet przypadek, gdy komendantem jednego z oddziałów nowo powołanej milicji został Czech.
A jednak w świadomości Polaków to żydowscy mieszkańcy kresów wychodzą w tej kwestii na pierwszy plan. Generał Stefan Grot-Rowecki w 1941 r. raportował do Londynu: „Ujawniło się, że ogół żydowski we wszystkich miejscowościach, a już szczególnie na Wołyniu, Polesiu i Podlasiu, zanim jeszcze ustąpiły polskie oddziały, wywiesił flagi czerwone i ustawił bramy triumfalne na powitanie wojsk bolszewickich, że zorganizował samorzutnie rewkomy i czerwoną milicję, że po wkroczeniu bolszewików rzucił się z całą furią na urzędy polskie, urządzał masowe samosądy nad funkcjonariuszami państwa polskiego, działaczami polskimi, masowo wyłapując ich jako antysemitów i oddając na łup przybranych w czerwone kokardy mętów społecznych”. Czy ten fragment nie zawiera zbyt daleko idących, krzywdzących dla społeczności żydowskiej uogólnień?
To nie jest przesadzony opis. Od wielu lat badam te zjawiska i poświęciłem mnóstwo czasu, żeby zapoznać się ze wszystkimi źródłami dotyczącymi spraw, o których rozmawiamy. Z lektury dokumentów wynika jednoznacznie, że było to zjawisko masowe po stronie Żydów. I to nie jest tak, że tylko Polacy tak to widzą. Można też sięgnąć do prac żydowskich: znany historyk Yehuda Bauer sam podaje w jednej ze swoich książek, że w czerwonych milicjach około 70 proc. członków było pochodzenia żydowskiego. Działalność tych milicji była bardzo widoczna aż do „wyborów” 22 października, gdy Sowieci włączyli kresy do ZSRS. Potem funkcjonowały one na zasadzie PRL-owskiego ORMO, pełniąc funkcje pomocnicze.
Czym konkretnie zajmowały się te milicje?
Zasłynęły one swoim udziałem w deportacjach Polaków, z wyjątkiem tej ostatniej, przeprowadzonej w 1941 r. Brały udział w wyłapywaniu Polaków, eskortowały transporty zesłańców, wykazując się przy tym często brutalnością. Świat słyszał wielokrotnie o tym, jak Niemcy w krajach okupowanych, czasem przy udziale ludności miejscowej, wyłapywali Żydów ukrywających się w lasach. Niestety, takie polowania zaczęły się wcześniej, już w 1939 r. Wówczas jednak ofiarami byli polscy oficerowie, policjanci i urzędnicy państwowi, a sprawcami byli często młodzi Żydzi. To bardzo delikatna sprawa, wielu Żydów może to boleć, ale tak wygląda prawda.
Łapanki na Polaków trwały całą jesień 1939 r. Oczywiście nie można winą za to obarczać tylko Żydów. Generalnie robili to miejscowi, mniejszości etniczne zamieszkujące kresy, nie tylko Żydzi. To przerażające, ale z lektury dokumentów, wspomnień wynika, że była to dla sprawców świetna rozrywka. Konsekwencje tego były jednak potworne. Podejrzewam, że większość policjantów z obozu w Ostaszkowie trafiła tam z takich łapanek.
Niektórzy widzą problem w generalizowaniu kolaboracji żydowskich mieszkańców kresów. Historyk Marek Gałęzowski przypomina w tym numerze „Historii Do Rzeczy” sprawę ponad 20 oficerów rezerwy WP pochodzenia żydowskiego, którzy zostali zamordowani przez Sowietów w Bykowni.
Nie twierdzę, że wszyscy byli winni zdrady. Uważanie wszystkich Żydów za zbrodniarzy jest po prostu skrajnie głupie. Oczywiście, że byli Żydzi – wśród nich także legioniści – którzy dobrze się Polsce przysłużyli. Nie kwestionuję tego. Sam natknąłem się w dokumentach z tamtego okresu na piękną historię: stary Żyd ostrzegł przekradającego się przez granicę polskiego oficera przed patrolem i zaprosił go do swojego domu. Następnego dnia jego zięć odwiózł oficera do pobliskiego miasteczka, gdzie Polak znalazł ratunek. Ten stary Żyd powinien mieć w Polsce swoją ulicę, szkoda tylko, że nie znamy jego nazwiska.
To piękna historia, ale nie możemy zaprzeczać oczywistej prawdzie: we wrześniu 1939 r. skala negatywnych zachowań społeczności żydowskiej zamieszkującej kresy była ogromna. Zresztą to, co działo się w 1939 r., nie było niczym zaskakującym, jeżeli będziemy pamiętali o roku 1920. Już wówczas mieliśmy przecież żydowskie rewkomy, milicje, denuncjacje. Młodzi Żydzi z kolei masowo dezerterowali z Wojska Polskiego walczącego z bolszewikami.
A czy to nie jest tak, że Polacy mieszkający na kresach zapamiętali te wystąpienia jako masowe, ponieważ Żydzi bardzo wyróżniali się wyglądem na tle innych?
Na pewno ten czynnik potęgował wśród Polaków dojmujące wrażenie zdrady dokonanej przez społeczność żydowską, ale nie przeceniałbym go zanadto.
Ale przecież nie wszyscy Żydzi byli zachwyceni wkroczeniem Sowietów.
Tak wygląda defensywna narracja żydowska. Znakomity przykład: na pytanie: „Czy w miejscowości X wszyscy Żydzi witali Armię Czerwoną?” tylko idiota odpowiedziałby, że wszyscy. Nie można jednak wyprowadzać z tego wniosku, że skoro nie wszyscy, to wcale nie było ich tak dużo. Według mnie uprawnione jest twierdzenie, że znakomita większość Żydów mieszkających wówczas na kresach witała Armię Czerwoną z radością. I nie była to tylko zradykalizowana młodzież, ale zdarzali się wśród nich też adwokaci, restauratorzy i inni przedstawiciele tzw. wyższych sfer.
Trudno uwierzyć, żeby człowiek, który posiadał większy majątek, z radością witał wkroczenie Sowietów. Przecież musiał sobie zdawać sprawę, że zostanie mu to szybko odebrane.
Najwidoczniej niechęć do Polski i radość z upadku jej struktur państwowych brały górę nad zdrowym rozsądkiem. Tylko w ten sposób jestem to w stanie wytłumaczyć.
Czyli więcej było wtedy antypolonizmu niż prosowietyzmu?
Zdecydowanie tak. Powitaniom towarzyszyły przecież deptanie godła państwowego, lżenie polskich urzędników. Często oczywiście mogły one mieć podłoże czysto prywatne. W takim zamęcie ludzie wykorzystywali okazję i wyrównywali swoje rachunki.
Pamiętajmy też, że Żydzi wcale nie byli tacy prosowieccy. Po prostu nie czuli żadnego związku z II RP. Dla nich było obojętne, kto by obalił Polskę – oczywiście oprócz Niemców. Cieszyliby się pewnie z pojawienia się każdego innego „oswobodziciela”.
Nasłuchałem się już w życiu wielu teorii na temat tego, dlaczego Żydzi to robili. Jeden z żydowskich historyków stwierdził kiedyś w rozmowie ze mną, że to nie było żadne witanie, tylko obłaskawianie okupanta.
I co pan odpowiedział?
Że to nieprawda, a jeżeli nawet, to było to jak samobójstwo. W ramach tego „obłaskawiania” donoszono przecież na Polaków, co miało potwierdzić, że Żydzi są lojalnymi obywatelami ZSRS. Gwałtowna kontrakcja przeciwko Żydom po wkroczeniu w 1941 r. Niemców na kresy nie wzięła się znikąd. To był prymitywny akt zemsty za wysługiwanie się okupantom sowieckim. Ludzie pamiętali, co robili ich sąsiedzi. I to nie tylko Polacy – u nas tych pogromów wcale nie było tak dużo – wystarczy przypomnieć o tzw. strzelcach ponarskich – Litwinach, którzy brali udział w sposób zorganizowany w mordowaniu tysięcy Żydów na Ponarach. Nie można też zapomnieć o wielkim pogromie, do którego doszło w Kownie.
https://superhistoria.pl/.../17-wrzesnia-39-niewygodna... Sympatycy komunizmu na ulicach Lwowa po zajęciu go przez Armię Czerwoną https://superhistoria.pl/.../793ed8dbc4803121a2dd01229126...
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen